Nu ik weer even helemaal bezig ben voor Lourdes en R. me er van bewust maakte dat we ooit een spiritualiteit van de glimlach zouden uitwerken, betreur ik het dat in onze traditie maar weinig geglimlacht wordt. Ik zoch bij mijn vorige blog een afbeelding van een glimlachende Maria, maar helaas er is er niet één te vinden op Google. Er wordt wat afgeweend en getreurd in onze traditie. Misschien zoek je in tijden van nood ook wel naar een Maria die met je mee weent en treurt om van alles. Des te merkwaardiger is het dat zowel bij Theresia van Lisieux en bij Bernadette Maria in hun crisis tot hen glimlacht! Is het een 19e eeuws verschijnsel? Bernadette ziet op het dieptepunt van haar leven Maria glimlachen en Theresia ook. Bij Theresia lijkt het duidelijk een substituut voor haar moeder, die ze jong verloren had.De glimlach is voor mij het symbool van de Verrijzenis. De Heer heeft mijns inziens ongetwijfeld geglimlacht tot Zijn leerlingen toen Hij weer aan hen verscheen in vrede. Dostojewski laat Jezus ook glimlachen in zijn "Gebroeders Karamazov". De traditie heeft, kennelijk in navolging van de filosofie (Stoïcijnen, met name), het niet juist geacht dat Jezus lachte, laat staan glimlachte. Dat vond men niet gepast kennelijk. Niet serieus genoeg blijkbaar. Maria lachte kennelijk ook niet. Verlossing is blijkbaar een ernstige zaak.
De regel van Benedictus legt het lachen restricties op. In de verfilming van Umberto Eco's In de Naam van de Roos, met Sean Connery gaat het ook om een boek dat niemand mag lezen en dat over lachen gaat! In de levensbeschrijving van Ludger wordt vermeld dat hij vrolijk van gezicht was, maar nimmer lachte! Hoe kan dat toch? Iedereen weet toch hoe bevrijdend lachen is? Zeker na iets droevigs. bijvoorbeeld na een uitvaart? Iedereen weet toch hoe opgewekt en vrolijk je bent na een crisis, na iets spannends dat voorbij is
Waarom werd het christendom niet de religie van de lach? Jezus leerde toch al dat je je geen zorgen moet maken, dat je niemand hoeft te vrezen die je lichaam kan doden. Dit soort uitspraken zouden je toch uitnodigen tot blijdschap? In het Johannes Evangelie staat 'opdat uw vreugde volkomen zij', wie ervaart dat dan? Ik hoor nooit iemand daarvan getuigen.
Het gaat me niet om goedkope humor, om slap gelach en geinigheid (op z'n tijd ook lekker), maar ik ben er van overtuigd dat doorleefd lijden uitdrukking vindt in de glimlach, in een oprechte vreugde, in bevrijdend lachen. Waar is dat gebleven? Leven we echt in een tranendal? Is het echt alleen kommer en kwel geworden?
De ervaringen van Theresia en Bernadette laten dan kennelijk iets nieuws zien, wat de traditie niet heeft opgepakt:
God met een Moederlijk gezicht, die glimlacht!
Dat is toch de God, die Leven schenkt, en overwinning op de dood? De dood telt niet meer, er is eeuwig leven in Liefde, alle reden om te lachen!
Werd er in de 19e eeuw niet gelachen? Op foto's in ieder geval niet. We zien noch Bernadette noch Theresia lachen op een foto. Dat hoorde niet. Zo werden mensen voordien ook niet door kunstenaars geportretteerd. Jammer.
Het was vast bij religieuzen helemaal not done om lachend op een foto te staan.
Hoe kan dat toch. Jezus begon zijn beweging met een kleine groep. Ze zorgden dat veel mensen iets meekregen van die goede Boodschap van het Rijk Gods.
Daar wordt, hoop ik, toch wel gelachen?
Is het Rijk Gods niet een Rijk van Vreugde?
Het lijkt me vreselijk als in Gods Werkelijkheid, dat toch een Rijk van vrede en vreugde is, niet wordt gelachen, of tenminste wordt geglimlacht!
Ik weet ook niet hoe het zit,
maar tot die tijd onderga ik graag
op voorspraak van Theresia en Bernadette
de glimlach van Maria!
