vrijdag 4 maart 2011

En U bent...?


Een mooi stuk in Trouw vandaag over priesters in Brazilië. Theoloog Alberto Antoniazzi onderscheidde 5 soorten: 1. de traditionele priester, die zich met hart en ziel wijdt aan de parochie(s), 2. de padre light, deze bedoelt het goed, maar geeft groot deel van de week niet thuis, 3. de conservatieve priester, terugverlangend naar een kerk van voor Vat.II, 4. de wetenschappelijke priester: theoloog, filosoof, specialist en 5. de charismatische priester, die scoort als een TV ster. Ze maken vaak deel uit van de nog steeds groeiende katholieke charismatische beweging. Het laatste is een soort antwoord op de grote groep katholieken die verdwijnt naar de evangelische- en pinksterkerken.

Is deze indeling ook van toepassing op de Nederlandse Kerk? Het lijkt me wel. Ik behoorde wel tot de traditionele geestelijke die probeert zoveel mogelijk te doen, met een behoorlijke dosis charismatisch priesterschap. Ik zie dat zelf niet in de stijl van TV-sterren en grote bijeenkomsten, maar wel in een pastoraat waarin het niet ontbreekt aan bidden, zegenen en wijden. Vooral om de effecten, die er beslist zijn. Langs die weg kun je weer gestalte geven aan de volksreligiositeit en volksdevotie, en kun je het bevrijden van te veel bijgeloof en magie. Het is dankbaar om te doen. Deze groep mensen is na de grote rationalisering van het geloof na Vat.II in de kou komen te staan en zoeken nu vaak hun toevlucht tot allerlei figuren die contact zeggen te hebben met de doden en/of paranormale vermogens zeggen te bezitten.

De padre light lijkt me vaak wel samen te vallen met de conservatieve priester. Door de vaak wat starre houding voor pastoranten moeilijk bereikbaar. Als er aan de regels voldaan is, is het goed, maar dat schept meestal geen goede basis voor een vertrouwensrelatie. In mij komt nu pas de wetenschappelijke priester boven. Met name ook in de geestelijke begeleiding, maar ook door de hoge mate van reflectie, waar ik nu alle tijd voor heb.

Ik vermoed dat de jongere generatie priesters conservatief is of zal zijn. De behoeders van de kern van het geloof. Of je wilt of niet zij zullen de katholieke traditie door deze crisis heen loodsen. Dat geldt voor alle tradities. Alleen zo overleef je. Deze priester zal pal staan voor de sacramenten en daar alle aandacht naar laten uitgaan. Is dat fout? Ik weet het niet, je kunt het alleen constateren. Wat de toekomst brengt kun je niet overzien.
Het computertijdperk is nog volop in ontwikkeling. Geen idee of de klassieke religies daarbinnen een rol zullen spelen. Dat online gaan, twitteren, enzo, lijkt me niet echt zoden aan de dijk zetten. Het ziet er nogal eens uit als levende fossielen. Leuke folklore uit de oude doos, zonder tekenen van een vitaal en dynamisch geloof. Misschien sterft het gewoon wel uit en zal er op de resten nieuwe spiritualiteiten worden geboren.

Ik geef een mix van boeddhisme en christendom een grote kans. Dat tekent zich ook af. In kloosterlijke katholieke boekhandels is er evenveel te koop op christelijk gebied als op het gebied van het boeddhisme. Mooi om deze ontwikkelingen te volgen.

Helaas is er niets overgebleven van de bevrijdingstheologie. Ik vond het bijzonder inspirerend en heeft zeker mijn politieke voorkeuren mee bepaald. Maar wat is gebleven heeft geen antwoord op onrecht en armoede. Juist daar toch horen we er te zijn. Basisgemeenschappen zijn er niet meer maar door het charismatische element hebben de gelovigen een sterke band met God. Het mysterie uit zich volgens hen overal in, zegt een priester, Zo meent iemand door de Heilige Geest bewogen een bejaardenhuis te moeten opzetten. Er zijn collectieve keukens, cursussen op allerlei terrein. Het geloof als overlevingsmechanisme. Inderdaad zo werkt het. Geloof wordt vitaal in armoedeculturen en ook daar waar oververzadiging van alles je doet afvragen: waar leef ik voor? Bij de Crystalcathedral van Ds. Schuller zie je dergelijke mensen die hun kapitaal weten om te zetten in diakonie! Bij dit stukje wordt priester nr.4 in mij wakker!
Gisteren de (kleinschalige) nr.5 en nr.1.
En vandaag? Wellicht is het nr.2 die wel thuis is:
die het sanitair moet reinigen, ramen lappen en stofzuigen...
Maar wat voor een type priester je ook bent,
eigenlijk is er voor allen maar één basis: het evangelie.
En je ben geroepen door één Heer,
die zegenend boven ons allen staat...