maandag 21 februari 2011

Stamboom


Door de wandeltochten met M. word ik me erg bewust te wandelen in het land van mijn voorouders. Een geschiedenis van hard werkende kleine luyden.
Vaak zie ik in de doopboeken kort na elkaar dezelfde namen staan.
Dan weet je dat ze (alweer) een kind verloren hadden.
Twee of drie huwelijken komen nogal eens voor, want een weduwnaar of weduwe alleen was haast geen doen. Zoals ik al eerder schreef heb ik veel respect voor hen hier in dit land.
Zij ploeterden wat af in de kou, het vocht en de hete zon, waar wij op goed schoeisel hetzelfde pad gaan, voorzien van alle luxe.
Toen was het gortepap en grof roggebrood. Niks cocosmacronen en chocolademelk!

In één van de trouwboeken staat op de eerste bladzijde:
Dese sijn door Gods voorsienigheit vereenigt.

Dat werd kennelijk zo wel gezien. Ongetwijfeld zal er ook echte liefde zijn geweest.
Maar er was ook een hoop haat en nijd. Niemand hier in de streek idealiseert het drie generatiegezin, dat in het Duits zo mooi 'Grossfamilie' heet.
Men woont wel graag bij elkaar in de buurt, dat is nog steeds zo, maar wel in je eigen bedoeninkje.
Ik hoorde ook over het incest dat voorkwam. En dan de 'eumkes' die met z'n tweeën woonden. Alles gebeurde, ook toen! Het zal ook vaak verstikkend geweest zijn.
Je kon je eigenlijk niet ontwikkelen.
Af en toe een uitschieter, zoals Meester Heuvel uit Laren (Gld).
Meester Heuvel vertelt er prachtig over in 'Oud-Achterhoeksch Boerenleven'.
De tijd die hij beschrijft, de 19e eeuw in het land van Berkel en Schipbeek, is precies de tijd dat een paar generaties van mijn familie er wonen.
Dat geeft een mooi inkijkje. Het gaat er óók om schoonheid! Heuvel heeft echt oog voor een soort natuurmystiek. Ik ga daar nog eens over schrijven. Ook om mijn voorouders te eren!

Door al dat voorbereiden op de wandeltochten, dat ik leuk vind en M. bereid is om te aanhoren, ben ik me weer eens even in de stamboom gaan verdiepen.

Wat een zegen is Internet in dit verband. Je hoeft niet meer naar een archief. Je kunt zo alles opzoeken en de fouten elimineren!
Want al zoekend en nacheckend kom ik er achter dat onze stamboom niet zo ver reikt als wij dachten. We hebben de verkeerde mensen aan elkaar gekoppeld.
Zo houd ik het er op dat de oudste stamvader Roelof heet en vermoedelijk uit Twente komt. Rijssen en het gehucht Elsen onder Rijssen scoren in ieder geval hoog in dit verband.
Helaas heeft Twente niet zo'n handig archief als de Achterhoek! Dus nu gaat het weer langzamer. De Roelof waaraan wij onze stamreeks hadden verbonden, één van een tweeling, is vermoedelijk al jong gestorven. Zijn zusje werd hooguit twee jaar.
Ik vind het wel jammer want het had ons in een mooie groep familie gebracht met veel gegevens. Maar voor onze stamboom vallen Hengelo en Doetinchem af als plaatsen van onze stamouders.
Het is voorlopig alleen Neede, Ruurlo, Borculo, Lochem en Laren. Inderdaad precies de streek die Meester Heuvel bespreekt! Het land dus van Berkel en Schipbeek. Wat mij als kind al aansprak.

Tja, wat is de betekenis van zo'n stamboom? Wij kunnen er geen eer mee inleggen.
Er springt niemand uit qua beroep of zoiets. Vooral dagloners, later arbeiders.
Eén is jager, een ander marskramer. Mijn overgrootvader was straatreiniger in Lochem! Vrouwen zijn huisvrouw, later wasvrouw of zoiets. Geen adel, geen wapen!
Moet dat dan? Is het juist ook niet wat om je familie te eren door wie je er bent?
Wij weten zeker dat het gaat om naamsvererving en dat de afstamming niets zegt over de bloedbanden. Wonderlijk je eigen naam te zien staan in de stamreeks. Dertig jaar geleden eindigde die reeks met de naam van mijn zoon. Nu staat daaronder al weer de naam van mijn kleinzoon. Het leven gaat door.
In de geschiedenis word je hooguit een naam. En dat is goed zo, vind ik.
Mooi om het leven door te geven.
Het brengt me een oud lied te binnen:

Woorden gaan over en
weer, waar de mensen zijn.
Woorden zijn lief en leed
rouw en geboortepijn.

Iedereen wil wel een
ander, maar weet niet hoe.
Iedereen gaat zo zijn
weg, wie weet waar naar toe.

Leven is liefde doen,
gaan in het oude spoor:
mensen zijn vader en
zoon, en dat gaat maar door...