Vandaag berichtte Trouw dat Dom Tholens (1913-2010), de stichter en eerste abt van de Abdij in Doetinchem, op 5 februari j.l. is overleden en inmiddels aldaar te ruste is gelegd (zie foto).
Ik herinner me dat in 1978 Dom Tholens op bezoek was op de Hogeschool voor Theologie en Pastoraat in Heerlen. Ik studeerde daar net en was erg enthousiast over zijn lezingen. Het ging over het interreligieuze contact tussen monniken van over de hele wereld.
Hij had Thomas Merton nog gekend, net voor hij overleed in 1968 en was in verschillende ashrams in India geweest en liet blijken een werkelijk universele kijk te hebben gekregen op religies.
Enige jaren geleden kocht ik voor een euro zijn boek 'Kroniek van een monnik' uit 1988. Ik heb het nu maar even doorgebladerd. Ik herken verbazingwekkend veel, maar hij maakte alle veranderingen vanaf 1968 mee terwijl hij 37 jaar ouder was dan ik.
De meeste medestudenten gaven er niet om want het socialisme, een geloof van de daad, stond centraal. Je was of politiek of mystiek. Onder mystiek viel maar een kleine groep. Ik hoorde daar van harte bij, al vertaalde ik mijn handelen ook in politiek. Maar ik was nu eenmaal heftig geinteresseerd in religies, m.n. boeddhisme en hindoeïsme. In de abdij waar ik nu oblaat van ben had ik Merton al leren kennen en bezat zijn Asian Journal. Ik las al over Tibetaans Boeddhisme (Alexandra David-Neel) en het Evangelie van Boeddha. Ik heb altijd haast van nature gehouden van de combinatie christendom (en dan vooral in de monastieke variant) en boeddhisme.
Als in mijn jeugd meer boeddhistische literatuur geweest was dan had ik vast daarvoor gekozen, al zou ik het levendige van mijn christelijke basis wel gemist hebben.
En ik had geen raad geweten met die persoonlijke en intieme relatie die ik altijd ervaarde van binnenuit met wat ik later herkende als relatie met God en Christus.
Maar Dom Tholens opende die interreligieuze weg. Ook nog met een mix van vernieuwend katholicisme, de Dominicus (waar vriendin M. pastor is), Huub Oosterhuis (die nu het centrum 'De Nieuwe Liefde' in Amsterdam heeft geopend) en sociaal engagement. Wat een geweldige tijd. Het oude katholicisme waar ik eigenlijk lid van had willen worden, was er niet meer, maar wat een geweldige nieuwe perspectieven! Ik heb ook altijd graag interreligieus gewerkt en doe graag aan veel religieuze dingen mee vanuit een participerende observatie.
Het viel me doorbladerend in de kroniek van Tholens hoe mild hij is en van harte instemt met Advaita Vedanta, met de leer van Abhishiktananda (Le Saux) en Bede Griffiths, die in India als benedictijnse monniken leefden in Hindoe-stijl.
Ze waren diep beïnvloed door de, ook door mij, zeer geëerde Ramana Maharshi, een van de grootste heiligen van India.
Heel verrast ben ik door zijn lovende woorden over Bhagwan Shree Rajneesh, en dat nog in 1988 toen er erg veel kritiek kwam op zijn handelen en dat van zijn leerlingen.
De boeken van Osho, zoals hij posthuum geheten is, zijn nog steeds zeer lezenswaard en inspirerend. Zijn meditaties zijn onovertroffen. Ik heb ze met veel vrucht beoefend, vooral de kundalini-meditatie en de nadabrahma. Heerlijk om te doen!
Het doodbericht van Dom Tholens legt een heel stuk van mijn eigen hippie-verleden bloot, waar ik met veel dankbaarheid aan terugdenk. Ik was erbij! Op mijn eigen bescheiden manier, zo jong als ik was, was ik me terdege bewust van wat voor een bijzondere tijd het was.
In mijn werk in de psychiatrie lazen we allemaal Jan Foudraine (Wie is van hout?) en alles van de anti-psychiater Ronald Laing.
Met veel moeite vonden we boeken, waar nu in de boekhandels kasten vol van staan.
Het Kralingen-popfestival, waar ik met een vriendin op de brommer heen ging.
Paradiso, Fantasio, Vondelpark. Maar ook Pax Christi voettochten, liturgische experimenten, de Vakbond, de derde wereld.
Ik pluk nog de vruchten van die tijd.
Wat een winst te kunnen putten uit onze eigen mystiek, er is zoveel vertaald en uitgegeven!
Maar ook uit de bronnen van de Zen, het Taoïsme, Advaita Vedanta.
En de terugkomst van het oude katholicisme! De Tridentijnse Mis en andere 19e eeuwse relieken. Het leek me vroeger zo mooi, maar nu zie ik dat de veranderingen van toen toch ook verbeteringen waren. Al helpt het niet tegen kerkverlatingen, maar daar tegen helpt geen enkel experiment. Er zal iets nieuws moeten groeien, een nieuwe katholieke mystiek.
De IJssellandmystiek hoopt daar een bijdrage aan te kunnen leveren!
Laat de Geest maar stromen...!
