Ik vind internet een grote zegen. Personen die je anders nooit leerde kennen kun je er nu op nagaan en je krijgt desgewenst ook alle afbeeldingen van hen. Via internet kwam ik een klein mystiek tractaatje op het spoor van ene Johannes Kelpius (01.01.1673-01.01.1708).
Ik was gelijk getroffen door de afbeelding van hem. Zo'n broos mannetje. Het origineel is op canvas en in zeer slechte staat, maar wel gemaakt door een tijdgenoot. Jan Kelp kwam oorspronkelijk uit Transsylvanië in het huidige Roemenië uit een domineesfamilie. Hij kende alle klassieke talen, onderging veel invloed van Jacob Boehme en leefde in de verwachting van de Wederkomst des Heren. Hij is te typeren als een theosoof, deed aan astronomie en astrologie en kende de Kabbalah (de Joodse mystiek).
Om zich beter te kunnen voorbereiden op de Wederkomst en om een innerlijk leven te leiden vertrok hij met een groep, waaronder ook Nederlanders, via Rotterdam en Londen naar Amerika en wel naar Pennsylvania. Hij leefde in een gebied waar nu Philadelphia ligt. Deze plek werd gesticht door William Penn (1644-1718). Een volgeling van de Quaker George Fox.
William garandeerde in zijn Pennsylvania absolute vrijheid van godsdienst en verwelkomt er alle mogelijke groepen. De groep van Kelpius vestigde zich aan de Wissahickon Creek en vormde een groep kluizenaars (the monks of the Ridge). Er is daar nog een Hermitlane, -street en -terrace.
De kluis van Kelpius is nog intact, maar is spijtig genoeg vervuild door graffity.
Het bevindt zich nu in Fairmont Park. De erbij geplaatste gedenksteen is moeilijk leesbaar door graffity. Het werd door rozenkruisers (AMORC) geplaatst, die in hem een pionier zien van hun traditie. Wat mij sterk lijkt en niet blijkt uit de overgeleverde literatuur van hem.
Kelpius is eerder een vertegenwoordiger van het piëtisme, een bevindelijk (mystiek) protestantisme. Met een duidelijke gevoelsmystiek, gezien de hymnen die hij schreef.
Ik houd wel van het piëtisme dat eind 17e eeuw sterk opkwam.
Paul Gerhardt (1607-1676) is een belangrijke vertegenwoordiger ervan.
In ons Liedboek van de Kerken staan maar liefst 13 gezangen op zijn naam. Zoals LvdK 427: Beveel gerust uw wegen...
Dat eindigt met: Die wolken lucht en winden wijst spoor en loop en baan, zal ook wel wegen vinden waarlangs uw voet kan gaan.
Dat laatste gedeelte vind ik erg mooi en troostrijk en ik gebruikte het als spreuk voor mijn nieuwjaarskaart 2009/2010.
Het komt ook voor in Bach's Mattheüs Passion.
Piëtisme is wel aan mij besteed. het is zo liefdevol en innig.
Daarom houd ik ook van de inhoud van de teksten die Bach gebruikt in zijn Kantaten.
Je kunt er lekker in zwijmelen (ook een lekker woord trouwens!).
Hoewel het piëtisme vraagt om een zeker contemplatief leven, schuwt het ook de sociale actie niet. De leden van deze groep, later "Weib in der Wüste"genoemd, naar de Apocalyps, verleenden hulp aan de inwoners van Germantown, maar ook aan de indianen, wat overigens Penn ook al deed.
Het waren vredestichters in dit opzicht, al konden ze over de rechte leer naar hartelust twisten.
Jan Kelpius overleed in 1708 na jarenlang gedesillusioneerd te zijn, omdat de verwachte Wederkomst maar uitbleef.
Gelukkig leeft hij nu al eeuwen in alle eeuwigheid bij zijn Heer en zijn Beminde. Zijn kluis vol moderne graffity zal hem niet deren. Evenals aangezien te worden als rozenkruiser.
Wij mogen genieten van zijn mooie kleine tractaatje: A Short, Easy and Comprehensive method of Prayer. Een mooie lange naam voor een tekst van 16 A4tjes.
Hij leerde ook al onverschillig te blijven voor je gedachten en emoties. Ook hij ziet als eindstation van gebed het toeven in Stilte in de Tegenwoordigheid des Geestes. Hij hield ongetwijfeld vele stiltedagen.
Ook hem ging het om de Liefde, ach, waaar zou het je anders om moeten gaan?
Tot in alle eeuwigheid?
