Voordat ik begin over de Academie voor praktische mystiek die op 27 januari j.l. werd opgericht, eerst iets over de IJssellandmystiek. De term is een positief ontvangen 'subtitel' bij de Academie. Het stelt mij in ieder geval in staat de katholieke IJssellandmystiek verder te ontwikkelen en binnen de Academie de interreligieuze variant mee vorm te geven. Ik vind dat een zeer aantrekkelijk idee, waar ik graag mijn bijdrage aan wil leveren.Vandaar even bovenstaande foto van de plek waar Rijn, IJssel en Waal zichtbaar zijn. De IJssel kwam oorspronkelijk uit een bron in Duitsland. Dat deel heet nu Oude IJssel. In Romeinse tijd werd de IJssel door middel van de Drususgracht met de Rijn verbonden. Ik zie het als een beeld van de interreligieuze IJssellandmystiek. We putten uit verschillende stromingen. Wetend dat het steeds water is. Beeld van de Geest. Voor mensen die willen leven uit Waarheid en Geest. Daarom hecht ik wel aan goede definities zodat we transparant kunnen zijn erover.
Mystiek heeft per definitie respect voor alle religieuze stromingen. Maar een mysticus weet over het algemeen ook wel dat je pas in de diepte kunt groeien door één van die wegen te gaan en ook het Object/Subject voor jezelf te beschrijven. Altijd zal de paradox daarbij een rol spelen. Zo zal de mystiek uit monotheïstische hoek het Uiteindelijke omschrijven als iets persoonlijks: God, Allah, Yahu, enz. Dat heeft als konsekwentie dat de mystiek als relationeel wordt ervaren. In mijn eigen christelijke traditie wordt niet gestreefd naar Verlichting of iets dergelijks, maar naar Liefde. Ik vind het zelf bijzonder interessant, als participerende observator, de dialoog aan te gaan met het Boeddhisme. Wat er gebeurt in de kern van de ziel, in de geest, zal voor iedere stroming iets identieks opleveren. Maar wat gebeurt er van de Andere Kant? Van de zijde van God? Of werkt God als het ware ook door de Verlichte heen? Het Evangelie geeft zelf alle aanleiding om dat aan te nemen. Het is namelijk de bedoeling van de Verrezen Heer zichtbaar te worden in je medemens, vooral ook in diemedemens die je hulp nodig heeft.
Wat leven we toch in een prachtige tijd, waarin we ons religieus provincialisme kunnen overstijgen en domweg ons moeten leren verhouden tot andere religies zonder dat je je nog kunt terugtrekken op superioriteit of absolutisme. Ook daartoe geeft de Heer ons zijn gulden regel: Oordeel niet. En ook: Wat jij niet wilt dat jou geschiedt... Of zoals Gamaliël zegt in de Handelingen der Apostelen: Als dit uit God is, zul je het toch niet uiteen kunnen slaan. Als we dat nu eens serieus zouden nemen in de interreligieuze dialoog. Zo schrok ik enorm in gesprek met moslims dat zij van mening zijn dat Jezus niet aan het kruis zou zijn gestorven en dat het christendom ten opzichte van de Islam een verouderd model laptop zou zijn, die je niet meer zou kopen. Maar ik erger me ook aan christenen die namens God menen te mogen zeggen dat wie Christus niet aanneemt verloren gaat. Ik dacht niet dat het oordeel aan ons is! Ieder geloof die van mening is namens hun Almachtige God te moeten veroordelen, doden, vernietigen, monddood maken en wat al niet meer, moet eens nadenken of God dat dan niet beter Zelf zou kunnen doen...als Hij toch Almachtig is. Als je God omschrijft als Liefde en Zijn eigen zoon daarvan laat getuigen en ondanks de zinloze moord op hem niet wraakzuchtig is (de Verrezen Heer spreekt alleen van Vrede!!!), dan verwacht je toch dat iemand die meent dat te moeten navolgen net zo zal handelen.
Ach ja, de praktijk van het leven is vaak zo anders, zo gewoon menselijk. Je kunt haast niet begrijpen dat er nog steeds mensen zijn die de roepstem van de Liefde verstaan en daarvan blijven getuigen. En wat als zo iemand er niet meer is? Zo las ik in Trouw dat men in Afrika als de dood is dat Nelson Mandela zou komen te overlijden. Hij zou het eeuwig leven moeten hebben, schreef men. Zo werden de helden in de Oudheid ook al goddelijke wezens en we zouden het nog steeds zo kunnen doen. Wij noemen hen heiligen in onze traditie.
Enfin, je eigen weg vinden temidden van al die stromingen valt nog niet mee. De gulden regel lijkt me in dezen: stroom als een rivier. Houd de weg van het water transparant, vitaal, levendig, dynamisch. Laat het water vrijuit stromen!
