maandag 4 juli 2011

Wie ben ik?


Tijdens onze dagen in het klooster kregen vriendin I. en ik het over meditatie. Ze had het wel eens geprobeerd, maar het was haar niet gelukt om het denken uit te schakelen. 'Het stroomt maar door, het stroomt maar door...' constateerde ze. Inderdaad stroomt het maar door. De ene gedachte komt en de ander gaat. Het valt niet te stoppen. Het denken kan het denken niet stoppen.

Eigenlijk moet je dat hele idee loslaten. Je kunt alleen maar heilig gaan zitten niets doen met liefdevolle aandacht. Je kunt eigenlijk alleen maar leren naar je gedachten, emoties, verlangens, fantasieën te kijken met liefdevolle aandacht. Je wilt ze niet speciaal wel of niet hebben. Gewoon maar er naar kijken. Dan zie je ineens dat het een voortgaande stroom is die komt en gaat. Door alleen maar te kijken, door alleen maar te observeren, zul je zien dat de stroom steeds minder heftig wordt.

Op een gegeven moment zul je 'lege momenten' ervaren. In die mooie stilte, in dat lege, daar gebeurt het. Daar krijgt God de gelegenheid Zich mee te delen als Liefde, Vrede, Vreugde, een intense liefdevolle Stilte. Dan vertraagt de stroom der gedachten en krijg je een ervaren van eeuwigheid. Al kun je het nauwelijks nog ervaren noemen.

Een mooie techniek om erin te komen is die van Ramana Maharshi. Deze geweldige hindoe-heilige had een heel eenvoudige methode. In het Sanskriet Atma-vichara geheten, maar meestal vertaalt als de methode 'Wie ben ik?'.

Ga dus ontspannen zitten. Dat mag een stoel  zijn, maar als je de lotushouding fijn vindt is dat ook goed. Neem je voor niets te doen en te observeren met liefdevolle aandacht. Dan begin je.
Er komen gedachten voorbij over koffiedrinken. Je baalt ervan dat je maar één kopje koffie kon drinken. Je geeft de schuld aan de koffieautomaat en aan de persoon die het had moeten vullen. Dan erger je je eraan dat die monteur gebeld moet worden en dat hij pas uren later zal komen. Het gaat maar door en door.... Je kunt hier ook eigenlijk helemaal niet goed zitten. Wie koos er nu van die vreselijke stoelen. O ja, ook nog koude voeten. Tja, zo leer je ook nooit mediteren met zo'n figuur naast je, die zo keihard zit te hoesten. Hoor ik nu ook nog die sirene op straat? Zucht. Wat een slechte dag en wat een gevoelens en emoties....

En dan nu de methode. Ik heb wel een gedachte over de koffie, maar ik ben die gedachte niet...wie ben ik....???. Stilte... Ik heb wel een geirriteerd gevoel over die monteur, maar ik ben dat gevoel niet....wie ben ik...???. Stilte... Ik hoor wel dat keiharde gehoest, maar ik ben mijn horen niet...wie ben ik...???.
Stilte... Ik ervaar wel irritatie vanwege die sirene, maar ik ben die irritatie niet... wie ben ik...

Steeds neem je iets waar en alles wat je waarneemt dat bèn je niet. Je bent degene die kijkt. Dat noemen we de getuige. Het is kijken met de ogen van God naar de chaos, de rommel in je hoofd.
Je hoeft alleen maar naar die gedachten en emoties te kijken....en als je dat allemaal niet bent...wat ben je dan?...dan wordt het stil en dáár kan het gebeuren. Als je alles wat jij denkt dat je bent loslaat, kan God pas bij je binnenkomen.
Meester Eckhart, een Middeleeuwse christelijke mysticus, zegt heel gewaagd: God is als een paard. Als jij het hek openzet zal hij bij je binnenkomen en weide vinden. Je moet het leeg maken en die vraag 'Wie ben je?' is een geweldige hulp om het hek te openen en God binnen te laten.

Je kunt de oefening ook met iemand doen. Het beste kun je beginnen tijdens een wandeling. Je loopt naast elkaar en je spreekt een tijd af voor deze oefening. Je houdt je er allebei aan, tenzij iemand er niet goed van wordt.
Dan begin je te vragen: Wie ben je? Die ander zal aanvankelijk heel veel te vertellen hebben. Als deze stilvalt stel je de vraag weer. Er zal wel weer een verhaal komen. Daarna stel je weer je vraag. Net zo lang tot iemand niets meer weet te zeggen en iemand ook niets meer te denken heeft. Laat de stilte toe en de onderliggende ervaring (vrede, vreugde, liefde, etc.).

De oefening is indringender en vaak effectiever als je tegenover elkaar zit. Dan kan het gebeuren dat  je allebei in die Stilte wordt opgenomen en liefde naar elkaar gaat uitstralen. Daar ontmoet je elkaar dan in je ware natuur. Je bent. Geen gedachte stoort (hooguit is er nog een hortend stroompje). Je beider innerlijk gaan dan resoneren. Dan ben je in het Hart van God. Je kunt het overal ervaren. Je bent heel helder. Meestal zul je dergelijke momenten lang blijven herinneren en je zult nooit vergeten waar het plaatsvond. Dan ga je met de stille stroom mee. Je wordt kristalhelder als water.

Maar goed, lieve lezer
(in het bijzonder vriendin I.),
begin maar.
Wie ben je?
En als je er achter gekomen bent
dat je alles wat je waarneemt niet bent,
niet kàn zijn.
Dan....