Ik geniet nog volop van de pastel van mijn vader. Nichtje Hennie stuurde mij een foto van de mooie kamer op de molenbult in Warnsveld met onder deze pastel opa en oma op hun 50 jarig huwelijksfeest. Dat was in 1966. Natuurlijk een zwart-wit foto. Echt Achterhoeks feest zo te zien: de foezel op tafel en de advocaat. Suikerklontjes erbij. Ik mis de Boerenjongens, dat ik als kind best lekker vond. Hennie heeft de foto gescand dus daarom staat hij hierboven.
Mijn broer, die ik vandaag op bezoek had, heeft uit de nalatenschap van onze moeder nog de ansichtkaart weten op te vissen die mijn vader tot voorbeeld diende. Wat bijzonder de ansichtkaart en de pastel samen te zien! De pastel zit achter glas en bracht mijn vader nabij, maar deze kaart heeft hij echt in zijn handen gehad. Op de achterzijde zitten vlekken van verf of pastel. Op de kaart staat de oorspronkelijke schilder van het werk: L.Manceau. Toch eens proberen op te zoeken. Mijn vader probeerde het heel precies na te maken. Maar gebruikte ook eigen kleuren. Meer blauw. Ik voel me er nog heel vreemd bij nu zo echt in mijn vaders familie en nabijheid te vertoeven. Mijn broer is naarstig bezig allerlei zaken van onze ouders uit te zoeken en ik vind het heel bijzonder hoe hij achter allerlei dingen weet te komen.
Laatst vroeg hij zich af waarom we eigenlijk ons zo druk maken over de familiegeschiedenis en ook de stamboom (voorlopig eerst maar eens de stamreeks). Wellicht heeft het toch te maken dat je wilt weten waarom je bent zoals je bent. Wat heeft ons allemaal gevormd? In welke context werd ons leven vormgegeven? Vriendin M. zegt me steeds als we in het land mijner voorvaderen wandelen dat het toch mooi is als je weet waar je roots liggen, want door haar Indonesisch/Chinese afkomst zal ze dat nooit kunnen achterhalen. We hebben het er weleens over en dan zeg ik haar dat ik in haar geval Lao-Tse (hij schreef de Tao-The-King), Tswang-Tse en Kung-Fu-Tse (Confucius) tot mijn familiegeschiedenis zou rekenen, maar dat doet zij niet.
Ik kom niet verder dan de streekboeken van Meester Heuvel en Kerst Zwart bij onze geschiedenis aan te knopen.
Aan levensfilosofie heeft mijn familie niets schriftuurlijks bijgedragen. In de geschiedenis van Ruurlo lees ik dat de protestanten er heel liberaal waren en behoorlijk individualistisch, ze hadden zowaar de eerste Nederlands Hervormde predikante van Nederland! De oecumene is nauwelijks een probleem. De Graafschapper heeft eigenlijk een geloof dat je kunt karakteriseren met twee woordjes: joa, joa. Het klinkt als JA, maar ze (we) bedoelen: 't zal wel. Ze hadden het veel te druk met in leven blijven. Het geloof beklijfde hier niet. Ik noem onze streek in navolging van het Bijbelse 'Galilea der Heidenen', waar Jezus werkte en Zijn leer verkondigde, de 'Graafschap der Heidenen'. De enige wijsheid uit de streek staat in boekje Achterhoekse gezegden en spreuken. Het is, zeg maar, nuchtere wijsheid, zonder poespas. Geen Kung-Fu-Tse liep hier rond, geen Lao-Tse, al kenden ze wel de leringen van de bomen en van het water...
Niet iedereen in onze familie wil de familiegeschiedenis leren kennen. Er is teveel gebeurd, ook in negatief opzicht. Mij bezwaart dat helemaal niet. Natuurlijk is er veel gebeurd en zijn er altijd dingen die je maar niets vindt, maar zo is het leven. Een genealogisch TV-programma leerde me beter de dingen te begrijpen. Iemand had bijvoorbeeld een voormoeder die prostituee was. De historicus vertelde dat het juist zoiets als emancipatie was in die tijd. Zo kon zo'n moeder het gezin uit het slop halen. Nu gebeurt dat in Aziatische landen. En wat hoop ik dat vrouwen daar ook in staat gesteld zullen worden op andere wijze de kost te verdienen!
Het is de geschiedenis van kleijne luyden. Ik heb er juist heel veel respect voor. Ondanks alle ellende, tegenslag en kwalijke zaken leefden ze wel. En staan zij allemaal aan de oorsprong van mijn leven. Ik word mij er juist heel erg bewust dat je leeft in netwerken. Lineair, maar er is ook zoiets als circulair. Die grote kring van mensen die van context naar context hebben geleefd en aan je bestaan hebben bijgedragen. Het is heel bijzonder in die latere fasen een opgaande lijn te zien. Rond 1875 begon de alfabetisering van de Graafschap en een eeuw later leveren ze kunstenaars, leraren en academici af! Wat is er toch veel ten goede gekeerd.
Mijn broer probeert de levensgeschiedenis na te gaan van onze ouders, die is nog nabij genoeg om er gegevens over te vinden. Ik zie het als poging onze ouders te begrijpen. Het is heel vruchtbaar om er over te praten. Vragen die ik erover heb kan hij prima in de context plaatsen en daardoor kan ik het begrijpen. De puzzel wordt steeds zichtbaarder door alle nieuwe puzzelstukjes die we vinden.
Op een andere foto staat een pastel met een vaas zonnebloemen van mijn vader. Dit hing in de woonkeuken van opa en oma, boven de TV. Het is één van de drie zonnebloempastels die hij heeft gemaakt. We weten niet waar het gebleven is. Eén bezit mijn broer, de ander mijn nicht, maar deze? Geen flauw idee waar het is. We hopen wel dat iemand er van geniet.
Ik ben erg gecharmeerd van zonnebloemen. Ze zijn vrolijk, stralend, robuust. Zo'n mooi contrast met de tere anemonen. Anemoon komt van het Grieks anemos en betekent: wind, het waaien, de storm. Dat laatste zal wel niet kloppen...ik vermoed dat je moet kijken naar het werkwoord anemo-oo. Dat betekent: door de wind bewogen worden. Dat lijkt me in dit geval een goede observatie.
Zo brengen mijn nichtjes ineens een hoop fleur in mijn leven, ondanks de zwart-wit foto's!
