We zijn bij elkaar om de voortgang van de Academie voor praktische mystiek te bespreken. Het gaat allemaal niet zo voortvarend als we hoopten. Twee personen hebben afgehaakt omdat zij zich niet konden vinden in de definitie van de praktische mystiek. De bewandelde taalspelen en de daarbij veronderstelde realiteiten konden zij niet onderschrijven.
Ik vertelde dat ik ook nogal eens blijf haken en dingen verneem waar ik niets mee heb en die ik niets met mystiek te maken vind hebben. Maar ik luister en probeer zo de hele range van opvattingen, meningen en ervaringen op dit gebied te begrijpen. Ik bied zelf een bijdrage vanuit onze katholieke karmelitaanse mystiek. Zolang dat past vind ik dat ik mee kan doen.
Ik heb geen behoefte aan ingewikkelde onderscheidingen, rubriceringen en definities. Ik heb niets bijvoorbeeld met geesten die ons zouden begeleiden, zoals engelen, gidsen en kabouters. In de katholieke mystiek weten we niets van etherische of astrale lichamen. Ik ben niet druk met edelstenen, amuletten en allerlei andere leuke speeltjes op dit terrein.
Ik vertelde en passant wel dat ik in mijn kamer bergkristal en rosekwarts heb en gelijk wist men mij te vertellen dat het staat voor een helder bewustzijn en voor de hartchakra. Nou, mooi dat ik dat dan goed heb aangevoeld!
Ik zit in de Academie voor het thema Liefde en Mededogen. Ik put uit de leer van San Juan de la Cruz en heb als thema bedacht:
Op een weg van niks naar God, Die er niet uit ziet.
Het is mijn allerkortste omschrijving van zijn opvattingen van de weg, als je al een weg wilt beschrijven. Er is een periode een weg, maar ben je er, dan zijn er liefde, vreugde, vrede en al die andere goddelijke kwaliteiten.
Nu dien ik als ik het goed begrijp een verdeling te maken naar lichaam, emotie, het mentale en het spirituele. Ik schijn in de hoek te zitten van het mentaal-spirituele. Ik vind het best. Het past wel bij een geestelijk begeleider. Een van de leden vindt deze indeling ouderwets en te psychologisch. Het voorstel van hem is om het ook te hebben over fijnstoffelijk, grofstoffelijk en astraal lichaam. Maar de rest vindt dat alleen maar versluierend werken. Ik zou zelf niet weten wat ik met die begrippen moet, maar ik houd van bijscholen.
Opnieuw keken we naar onze omschrijving van mystiek. Voor mij is dat vanuit mijn traditie eenvoudigweg de vergoddelijking, de vereniging met God. Godsdienstwetenschappelijk zou ik het als volgt willen formuleren: Mystiek is een dynamisch transpersoonlijk proces van deliminaliseren. Een dynamisch proces is het waarbij je je grenzen (limina) steeds verder durft te verleggen tot voorbij je eigen persoonlijke bestaan naar een transcendente werkelijkheid.
O, help!, waar heb ik het over?
We waren het er over eens dat je misschien beter Diesseits kunt formuleren nl. dat het een transpersoonlijk gebeuren is.
Je kunt van het Jenseits eigenlijk niet zeggen wat het is, hoe het is, of het (on)persoonlijk is. Dit lijkt een betere opstap.
Dan gaat de open dialoog over jouw transpersoonlijke ervaring en staat het je vrij dat op je eigen wijze gestalte te geven. Het kan God heten of Eénheid, het kan persoonlijk zijn of onpersoonlijk, subject of object, energie of leegte, relationeel of niet, etcetera, etcetera. Hoe langer we erover spreken hoe vervagender het op mij werkt in mijn hoofd.
In mijn hart koester ik de zachte tedere liefde van mijn Heer. Ik verkeer persoonlijk in een stadium dat ik niet veel behoefte heb aan formuleringen en definities. Om met Sint Jan te spreken, zou ik willen zeggen: zend niet langer meer uw boden, toch niet in staat mij, wat ik wens, te zeggen...
Ik merk wel doordat ik nu met deze groep over de mystiek en scholing spreek dat het over heel andere taalvelden gaat dan bijvoorbeeld vorige week toen ik in een groep mensen die geestelijke begeleiding willen gaan geven mijn ervaringen met hen deelde.
Mijn werkgebied is in hoofdzaak christenen met een katholieke achtergrond of geinteresseerde protestanten.
Innovatief probeer ik te zijn binnen mijn eigen katholieke traditie door meditatie en contemplatie uit de kloosterlijke context te halen en weer opnieuw te verbinden aan de mystieke dimensie van de sacramenten, persoonlijke geestelijke lezing van de Schrift en het praktiseren van de Bergrede, bijvoorbeeld.
Ik vind in dit verband de dialoog met (Zen)boeddhisme heel vruchtbaar. Ik vind het wel belangrijk om ook met al die andere wegen in contact te blijven en ervaringen uit te wisselen. Laat ik dat het kader noemen van de wereldoecumene.
De Geest waait waar Zij wil, per slot van rekening. Laat ik het ook maar met de nodige humor doen. Dan kan ik het wel aan om het over vuurbollen te hebben en kabouters, over edelstenen en verabsolutering van standpunten. De innerlijke wereld is werkelijk een onuitputtelijke bron die naar buiten toe gestalte krijgt op ontelbare wijzen en met even talloze verklaringen. Mooi en wat heerlijk om dat te delen en nog te denken dat het van kosmisch belang is! Hier past een kosmische glimlach....
Dat komt goed uit. Komende dagen wil ik mijn lezing over de spirituaiteit van de glimlach op papier hebben voor een groep fraters. Ik was me eigenlijk niet bewust wat voor een dankbaar onderwerp dat is. Het maakt me nu al weer blij te mogen spreken over Maria als het glimlachende moederlijke Gezicht van God. De eerste avond over dit onderwerp verliep al heel succesvol, vooral omdat de conferentie uitliep op het vieren van de Eucharistie en dat gaat dan heel diep, echt toeven in Gods Tegenwoordigheid.
Het wordt nog wel even zwoegen om de lezing tot een mooie geheel te maken, inclusief de goede citaten en een notenapparaat.
Maar vooruit: Keep smiling!
