Het laatste deel (5,2 km staat er op paddenstoel no. 21877) toch weer in het duister gewandeld, wat toch wel heel bijzonder blijft. We moeten toch eens gele hesjes aanschaffen want ik weet uit ervaring dat auto's je niet zien.
Maar in duisternis wandelen schept een eigenaardig soort intimiteit.
Op 17 october 2011 liepen we het laatste traject van het Ludgerpad. We hebben van Lichtenvoorde tot aan Aalten gelopen(alternatieve route 8c). Voor mij was het de afsluiting van een jaar 'Ludger'.
Ik ben op 4 september 2011 naar Werden (bij Essen) geweest voor de Ludgerprocessie en was getuige van het in ontvangst nemen van het reliek van Ludger voor de kerk van Vierakker. Een heel bijzondere dag.
We werden als groepje Nederlanders bijzonder gastvrij ontvangen.
In Werden zelf voegden zich er nog een aantal bij, waaronder een collega uit de Achterhoek.
Wat een prachtige kerk staat er in Werden! We zaten voor het hoogaltaar en keken mooi de kerk in. Heerlijk zo'n volle kerk gelovigen die meezingen en bidden. Er bestaat nog echt devotie tot de H. Ludger, wiens gebeente bewaard wordt in een zilveren schrijn, die bij deze gelegenheid staat opgesteld voor het altaar.
Het altaarstuk achter ons vertelt in beeld het zogenaamde boomwonder. Destijds toen Ludger op deze plek een klooster wilde bouwen ging hij in gebed onder een boom. Terwijl hij aan het bidden was brak er een hevig onweer los en vielen er bomen om: deze omgevallen bomen gaven precies de contouren aan van de kerk en het klooster die daar moesten verrijzen!
Hier in Werden wilde Ludger begraven worden onder die boom van het gebed, net buiten de apsis van de kerk. Sterven deed hij by the way in Billerbeck, waar de Berkel ontspringt, die uitmondt in de IJssel bij Zutphen. Door de eeuwen heen is dit plekje (de confessio) wel een soort crypte geworden binnen de kerk die in de eeuwen erna vergroot werd. In de crypte werden ook nog familieleden van Ludger begraven.
De confessio is nog steeds origineel 9e eeuws en er staat een prachtige bronzen reliekhouder uit de vorige eeuw , waar normaliter Ludgers gebeente in rust.
Overigens bleek bij nader onderzoek dat Ludger voor zijn tijd behoorlijk lang was: 1.82 cm. Zijn kaak bleek te zijn aangedaan en hij kon wat kauwen betreft alleen de linkerkaak gebruiken. Wat ze al niet onderzoeken!
Enfin, ik liep dus het Ludgerpad op gelijke hoogte als Ludger zelf en ik vermoed, net als hij, met een 'vrolijk gezicht' zoals het heiligenleven vermeldt.
Ik heb met M. ook wel veel gelachen. Iets wat Ludger niet deed volgens de overlevering. Ook merkwaardig: vrolijk van gezicht zijn en nooit lachen! Ik zou niet weten hoe dat moet. Het zal wel een interpolatie zijn vanwege de Regel van Benedictus waarin men wordt afgeraden te lachen.
Men vond ook dat het niet gepast was, omdat Jezus ook nooit lachte! Dat vond men niet gepast voor Hem! Tja, ik zie Hem al op de bruiloft van Kana! Als iemand op iets feestelijks heel ernstig blijft, werkt dat volgens mij bij de anderen juist op de lachspieren!
Bij mij wel, dus ik geloof dat Jezus graag lachte en dat het prettig toeven was bij Hem!
In Werden was de sfeer heel aangenaam. Een mooie wat aangepaste liturgie en luchtig. Vooral ook in de processie. Het weer was niet erg mooi. Donkere wolken stapelden zich op...
De processie wordt overigens al sinds de 12e eeuw gehouden en bleek toen succesvol om een hongersnood af te weren. Volgens het ene verhaal boog de hongersnood bij Werden af, maar volgens een ander verhaal, dat ik aannemelijker vind, werd de hongersnood afgewend omdat het toen is gaan regenen. Hoe dan ook: Ludger verhoorde de beden en je hoeft op deze dag geen honger te lijden. Duitsers weten wel dat bij koffie echt een flink stuk Kuchen hoort. Dat maakt lunchen gewoonweg overbodig !
Enfin, donkere wolken stapelden zich op...we stelden ons allen op buiten de kerk. Mijn collega en ik die vrijwel voor in de processie terecht kwamen hadden de paraplu mee. Dat is erg onhandig terwijl je in albe met stola loopt. Maar zoals altijd bij dit soort gelegenheden: loop er plechtig mee.
Vóór ons liep een Duitse collega die ons zag lopen met de paraplu's en hij verzekerde ons dat het nooit regent tijdens de processie.
We lachten wat en keken naar de donkere lucht. Misschien zijn wij de eersten die dat wel meemaken!
De stoet zette zich in beweging. Voorop de muziekband en de vaandels.
Mijn collega en ik zingen iedere keer mee als wij de melodieën uit onze eigen Nederlandse bundels herkennen.
Onderwijl vertelt een Duitse collega achter mij, die geweldig hard maar mooi zingt en bidt, dat daar links de school staat die Ludger nog heeft gesticht.
Halverwege bidden we een litanie. De woorden komen me vaag bekend voor. Mijn collega draait zich om en laat me verontrust weten dat de tekst van Huub Oosterhuis is... O, zeg ik, het klinkt wel mooi zo. Dan tikt de Duitse collega achter me mij aan en zegt met een glimlach dat de tekst van 'Hoep Osterhuus' is. Ja, lacht hij, dat kan hier! Ik lach maar mee. Het kan me eigenlijk niet schelen van wie de tekst is. Ik bid het van harte mee!
Mijn collega en ik kijken regelmatig naar de lucht...we vertrouwen het niet en zijn blij dat we een paraplu bij ons hebben....
We naderen de Evangelische Kirche. Daar is een statio. Het schrijn met het gebeente van Ludger wordt voorzichtig op een katafalk gezet. Mooi om onze hoogwaardigheidsbekleders en die van de Evangelische Gemeinde samen te zien. Ludger is ons gemeenschappelijk bezit kun je zeggen, omdat er toen nog één ongedeelde kerk bestond. Er is een korte plechtigheid en vlak voordat deze begint werd het alsmaar donkerder en begint het vreselijk te donderen. Angstaanjagend hard.
Mijn Nederlandse collega en ik kijken naar die Duitse collega die ons verzekerde dat het nooit regent tijdens de processie.
Hij lacht wat en kijkt ook naar die aankomende duisternis en schrikt net als wij van die harde donderslagen, zo dichtbij...
Wij grappen wat met hem en vragen of dit een teken Gods is tegenover ons of tegenover de Evangelischen. We blijven (gelukkig) in het ongewisse.
Na de statio lopen we verder. Het wordt echt duister en het blijft donderen. We worden geacht plechtig in de processiepas te blijven, al hebben we de neiging snel naar de kerk terug te rennen. Er komt nog een stop bij een Zorgcentrum, een Altersheim, daar wordt met het muziekcorps liederen gezongen, onder andere de Duitse versie van 'U zij de glorie'.
We vinden het onvoorstelbaar dat met zo'n dreigende lucht, met al dat weerlichten en gedonder wij hier zo 'rustig' staan te zingen.
Hoe zou dat moeten als ineens de sluizen van de hemelen openbreken?
Je albe nat, je stola verkleurd, al die kazuifels druipend en de mijters vol water en een muziekcorps dat dan vast klaar is de 'Watermusic' van Haendel in te zetten! Ja, Ludger ligt lekker droog in zijn schrijn!
Na het applaus van de senioren mogen we verder, rustig, héél rustig...
Ik houd van verrassingen van de Voorzienigheid, maar een stortbui vindt ik geen genadegave van de Heer! Eindelijk zijn we al zingend en biddend weer bij de kerk. Het duurde een eeuwigheid tot we allemaal weer binnen onze plek hadden ingenomen, de vaandels weer tegen de muur stonden en de muzikanten op hun plaats zaten.
Dan volgt de slotviering met de zegening met het Allerheiligste. Terwijl wij buigen voor ons Heer en meedraaien met de monstrans naar het altaar zien we achter in de kerk door de grote openstaande deuren dat het geweldig is gaan stortregenen, een half uur erna droop het nog overdadig van die plensbui op het plein rondom de kerk.
Dankbaar ontvangen we de zegen met ons Heer. Erna glimlachen mijn collega en ik naar elkaar en kijken naar onze paraplu's onder onze bank. We hadden ze niet mee hoeven nemen...onze Duitse collega lacht en wij knikken naar hem...hij had gelijk: het regent nooit tijdens de processie! We hebben het echt meegemaakt! Die plensbui zal ook dit jaar wel dankzij Ludger een hongersnood voorkomen.
 |
| Het schrijn met het gebeente van Ludger, ervoor de reliekhouder voor de kerk in Vierakker |
Tenslotte neemt één van onze hulpbisschoppen de relikwie in ontvangst. Ik sta er niet ver vandaan maar ik kan het nauwelijks zien. In een lantaarnachtig omhulsel zie ik een rond doosje met een glazen dekseltje met erachter een heel klein piezeltje van onze Heilige.
Geen flauw idee wat het is, maar het moet wel van zijn gebeente zijn. Het maakt ook niet uit wat het is. Voor mij geldt, net als voor een goede vriend die ook van deze dingen houdt, dat als iets door velen reeds lang wordt vereerd, wij zeker geloven dat het dan daardoor van waarde wordt!
We hebben straks dus in onze parochie een relikwie van Ludger, in één van onze mooiste kerken. In 2012 zal het plechtig in die kerk in ontvangst worden genomen. Tot die tijd verblijft het in Utrecht. Ik hoop op die dag te mogen concelebreren. Dat zou een mooie afsluiting zijn.
Vorige week las ik met mijn bijbelgroep het kerstverhaal uit de Heliand.
Een Saksische Evangelieharmonie dat ooit in de 9e eeuw waarschijnlijk in Werden is geschreven in de taal van de Saksen tussen IJssel en Elbe. Dus ook in de taal van onze parochie in die tijd.
Jezus wordt er voorgesteld als een Saksische hero, van koninklijke bloede, geboren in Fort Bethlehem cq Bethlehemburg. Een ringwalburg met palissaden, zoals in Zutphen is gevonden. De mij zo dierbare Graafschap en de Achterhoek krijgen zo een stuk protogeschiedenis die mij erg aanspreekt.
Het Ludgerpad zit erop. De donkere dagen van december zijn aangebroken. Tijdens onze wandeling gisteren bij Ruurlo dacht ik, wandelend in duisternis, aan een passage uit de Heliand. Na de geboorte van Jezus meldt een engel aan de herders met hun paarden:
Wanhoop niet, het licht brengt geen leed.
Lieflijk zijn de woorden die ik werkelijk wil zeggen;
een welkome boodschap verkondig ik jullie met kracht:
nu is Christus geboren, het zalig kind Gods.
Zalige Kerst...
het licht brengt geen leed!
