donderdag 30 december 2010

Stroom als een rivier....


Dit jaar wilde ik een nieuwjaarskaart maken met een tekst uit de opera "Roméo et Juliette" van Gounod en met afbeeldingen van de Chinese kunstenaar Yue Minjun (1962). Minjun is een vertegenwoordiger van de stroming der cynisch realisten die in China opkwam rond 1990.
Hij schildert vooral breeduit lachende mensen. En dan meestal meerdere personen op een rij.
Vrolijk, maar vervreemdend. Passend in de merkwaardige situatie waarin China zich bevindt. Associatief passen deze lachende mensen bij de spreuk die ik op het oog had. In de opera van Gounod zeggen zowel Juliette en Frére Laurent in de vierde acte:

"Als God zelf je daartoe uitnodigt,
lach dan de levensweg toe die zich voor jou opent."

Zo vrolijk ziet de levensweg er bepaald niet uit van Juliette en van Roméo...en dan deze zin!
Het heeft vast te maken met Shakespeare's opvatting dat het leven een schouwtoneel is en dat je je rol zo goed mogelijk moet spelen.

Het leven als droom, als illusie, een tijdelijk gebeuren. Wat is werkelijkheid? Vanavond vertelde een collega mij dat een vrouw vroeger in een concentratiekamp heeft gezeten en werd 'behandeld' door dr.Mengele. Door een werkzaam leven krabbelde ze overeind uit deze verschrikkelijke ervaring. Ze leerde weer gelukkig zijn. Maar nu is ze dement.... en terug in het kamp en beleeft voortdurend de realiteit ervan. Wat is het leven waard en waarom ga je op het eind van je leven terug naar zo'n hel?

Is het een natuurlijke kwestie?
Is de mens nu eenmaal zo gebouwd en kan alles domweg deformeren?
In religieuze- of mystieke zin heb ik er geen antwoord op.

Zo'n kaart met Minyun's lachende mensen zou ik aan haar niet durven geven met die spreuk erbij. Ik ben er ook zelf niet uit waarom ik zo'n kaart wilde ontwerpen. Ik doe ieder jaar eigenlijk wel een geslaagde poging en stuur die dan ook weg. Maar nu niet. Ik kan de kaart niet goed uitleggen. Dat komt nog wel misschien.

De kaart symboliseert ook niet echt het levensthema van waaruit ik momenteel leef.
Sinds vorig jaar ben ik me heel erg bewust van het vlietende leven. "Alles stroomt" zeg ik met Herakleitos. In december 1987 was het ook al een thema, maar toen heb ik geen nieuwjaarskaart gemaakt geloof ik. Ik maakte wel een haiku die mij heel dierbaar is geworden:

stroom als een rivier
zonder toen of later
het is altijd hier

Ik heb al een paar jaar een penvriendin met wie ik in Lourdes ben geweest en met wie ik daarover correspondeer. Ze schonk mij in 2009 in Lourdes een beker met mijn haiku erop en waarmee we een ritueel voltrokken met het water uit de bron. Bij de haiku en bij het gebeuren in Lourdes hoort het boek van Hermann Hesse "Siddhartha", waarin ook de rivier voorkomt als symbool van het vlietende leven.

Ik houd van rivieren en heb niet voor niets de naam "IJssellandmystiek" bedacht. In mijn kamer heb ik een mooie houtsnede waarop je de IJssel zo mooi kunt zien stromen. Ik zal deze haiku dus dit jaar gebruiken om de dynamiek van mijn leven aan te geven. Ook bijzonder: mijn voornaam Eddy heeft in het Engels ook alles met water te maken. Eddy betekent: werveling, draaikolk, maalstroom. Als werkwoord: (doen-) dwarrelen, kolken, wielen. Een eddy-current is een 'vagebonderende stroom'. Dat klinkt ook interessant. Al weet ik niet wat dat is. Het heeft met electriciteit te maken, begrijp ik.
Het lijkt me wel okay om nu met deze haiku iedereen nieuwjaar te wensen met al deze associaties erbij. Stroom maar.... leef maar!